गजल अधिकांश नेपालीहरुको, खाना हो मकै ; पशु-पंक्षीहरुको पोषिलो, दाना हो मकै । (१) खाध्य सुरक्षाको लागी, नेपालीहरुको; बलियो आपुर्तिको, सम्भावना हो मकै ; (२) हजुर’मा,हजुर्बाको औषधी , छोराको किताब ; छोरीको गहना र , नानीको नाना हो मकै । (३) मध्यपहाड, बेसी, र तराईका किसानको; सबैको र सधैको प्रिय, चाहना हो मकै । (४) बुझी वर्णशंकर प्रविधीको, महत्व अघी बढे; अन्न उत्पादनको ,दिगो खजाना हो मकै । रचना: यज्ञ प्रसाद गिरी हिमालय होटल, ललितपुर मंसिर २९ गते, २०७१ साल

गजल ती तिम्रा नजरले, धायल बनायौ ; र मादक बोलीले, कायल बनायौ । (१) नसा- नसामा, यो कस्तो नशा ? नजानिदो पाराले, पागल बनायौ । (२) हास्छ्यौ मुसुक्क, केही’नि न’भाझै; सम्बन्धलाई बन्द, फायल बनायौ । (३) सुनाउ कस्लाई, यि ब्यथा र कथा; खोपेर यो दिल, हरपल बनायौ । (४) अति सुस्त आयौ, अचानक हरायौ ; मेरो मानसिकता, खल्बल बनायौ । रचना: यज्ञ प्रसाद गिरी आनन्दबस्ती, ललितपुर पुस २ गते, २०७१ साल

गजल सुन्दर तिम्रा नयनहरु, आँसुको तालमा थिए ; सारै हर्षित तिनै आँखा, गएको सालमा थिए । (१) कहाँ चोट पर्‌यो कुन्नि , कुन् कुनामा ह्रदयको; सोध्न पनि सकिएन, के कस्तो हालमा थिए । (२) पोखिएका छछल्केर, बेदनाका कथाहरु ; अधेर्यझै जेलिएका , बाध्यता जालमा थिए । (३) बेदनाका कथाहरु, चक्षुपटमा लेखिएझै ; सारै मलिनझै लाग्ने, अनौठौ तालमा थिए। (४) सामना गर्नु नै पर्ने, जस्तोसुकै परिस्थिति ; किंकर्तब्य बिमुढझै, दोधारे चालमा थिए। रचना: यज्ञ प्रसाद गिरी आनन्दबस्ती, ललितपुर मंसिर २५ गते, २०७१ साल

गजल दिन्कादिनै आक्कासिने, बजार भाउ भा'छ ; त्यै भाउको झोल झार्ने, उस्को दाऊ भा'छ । (१) जस-जसलाई पठाईयो, बहुमतले हिजो ; त्यै ब्यक्ति कलै शनि, कैले राहु भा'छ । (२) यो देशमा पद्धतिको, थिति बस्ने कहिले ; यो राष्ट्रको ढुकुटिले, ब्यक्ति साहु भा'छ । (३) जस्ले जे-जे गरे पनि, दण्ड केही छैन; देशलाई अस्थिरता, सारै झ्याउ भा'छ । (४) सिधा-साधा मतदाता, पिडित एकातिर ; कृतध्न र अहंकारी, तिम्रो नाउ भा'छ। रचना: यज्ञ प्रसाद गिरी आनन्दबस्ती, ललितपुर मंसिर २१ गते, २०७१ साल

गजल लौ भन त ,ब्यापारी हो, सृष्टीको मुल्य के हुन्छ ? हरियाली प्रकृतिमा , बृष्टीको मुल्य के हुन्छ । (१) पृथ्वी एउटै भए पनि , जिवनको बाटो आफ्नै छ ; पृथक जिवन् भोगाईमा , दृष्टीको मुल्य के हुन्छ । (२) कैयौ मान्छे भिखारी छन, अरबपति भए पनि ; सन्तलाई सोध्नु होला, सन्तुष्टीको मुल्य के हुन्छ । (३) जहाँ मन रमेको छ , छेलोखेलो खुसियाली ; मन्मा काली गढेपछी, कृष्टीको मुल्य के हुन्छ । (४) जिन्दगीमा सुखै-सुख, मात्र प्राप्त हुने भए ; यो विशाल धरतिमा, सृष्टीको मुल्य के हुन्छ । रचना: यज्ञ प्रसाद गिरी आनन्दबस्ती, ललितपुर मंसिर २२ गते, २०७१ साल

गजल हिमाच्छादित, स्निग्ध र, स्वच्छतम् माहौल छ ; लययुक्त, चित्ताकर्षक, समुन्नत भुगोल छ । (१) हेर्दा लाग्ने नशायुक्त, सुन्दरतम् चक्षुहरु ; मायावी र चुम्बकिय, शक्ति अनमोल छ । (२) कान्तिमय मुहार र कटी लचकदार छ; मदिराको नशाभित्र, सुगन्धको घोल छ । (३) चम्किला मोतीझै लाग्ने,मुस्काउँदा दन्तावली; मधुयुक्त मिठासले , भरिपु्र्ण बोल छ । (४) जहाँ-जहाँ कदम तिम्रा, फुलजस्तै बढेका छन्; त्यहाँ-त्यहाँ चाहनेको भीड, गन्जागोल छ । रचना: यज्ञ प्रसाद गिरी आनन्दबस्ती, ललितपुर मंसिर २१ गते, २०७१ साल

गजल त्यै नजरले कुनै बेला, गर्‌यो स्वागत मलाई; कुनै बेला सडकछाप, ठान्यो फगत मलाई । (१) नाता ह्रदयको भए , हाल यस्तो किन हुन्थ्यो ; ननिल्नु र ओकल्नु भो, तिम्रो चाहत मलाई । (२) साख्खिएर कुनै बेला, मिठा, चिप्ला कुरा गर्‌यौ ; मौका छोपी जानी-जानी, गर्‌यौ आहत मलाई । (३) चोटै-चोट सहेको छु, तिम्रो सहयात्री बनी ; यो निहुँ वा त्यो निहुँमा, छैन राहत मलाई । (४) भेटिएन दयावान , दैव कुनै देवस्थलमा ; शुन्य, खल्लो लाग्ने गर्छ, तिम्रो जगत मलाई । (५) चन्द्र एउटै, सुर्य एउटै, प्रकृतिको रित एउटै । किन देख्छु दुनियाको, उल्टो नियत मलाई । रचना: यज्ञ प्रसाद गिरी आनन्दबस्ती, ललितपुर मंसिर २४ गते, २०७१ साल

गजल देखेर मुटु धडकियो, था'छैन अनि के भयो ? माया बनेर गाडियौ , था'छैन अनि के भयो ? (१) सपना तथा बिपनामा, तनमनमा र सोचाईमा ; मादक महक भै फैलियौ , था'छैन अनि के भयो ? (२) हरेक क्षण तिमी मात्रै , छायी रह्यौ मसतिष्कमा; एक छत्र शासन गर्‌यौ, था'छैन अनि के भयो ? (३) हर तवरले म त तिम्रो, आफ्नै बनी सक्या'रैछु ; तिमी रहस्य नै रह्यौ , था'छैन अनि के भयो ? (४) पराजितभै तिम्रो पछी, म लागें मन्त्रमुग्ध भै ; बजूद मेरो बिलिन भो, था'छैन अनि के भयो ? रचना: यज्ञ प्रसाद गिरी आनन्दबस्ती, ललितपुर मंसिर २२ गते, २०७१ साल

गजल दोबाटोमा ल्यायी छोड्यौ, बुख्याँचाझै बनाएर; तिमी हिड्यौ कुबाटोमा, समाजमा गन्हाएर । (१) कहाँ उस्को त्रुटी भयो, तिम्रो चित्त दुख्यो किन ? भन्न पनि सकिन्छ नि, सिधै औला ठड्याएर । (२) सबै कुरा सुल्टिने छन, आपसमा कुरा गर्दा ; कतै पनि पुगिदैन , द्वेष - राग बढाएर । (३) जुटी काम गर्नु पर्छ, देश अघि बढाउन ; केही हुने वाला छैन, मात्र नारा लगाएर । (४) धेरै दल बनाउँदा , बर्ग धेरै बनेका छन ; कुकर्म नगर नेता , सिग्ङो देश फुटाएर । रचना: यज्ञ प्रसाद गिरी आनन्दबस्ती, ललितपुर मंसिर २० गते, २०७१ साल

गजल तिमी छौ म छु र यो घरबार छ ; दुनियाको त आफ्नै रफ्तार छ । (१) टिप्दै जाउ यात्रामा स-साना खुसी; जिवन कहिले जित, कहिले हार छ । (२) छैन खुसी, पैसा ,गहना र पोशाकमा; सुखको मुहान त आपसी प्यार छ । (३) जित्नु छैन कसैलाई, न हार्नु कसैसित ; किन दुनियामा, ब्यर्थ मारामार छ । (४) जबदेखि समाजमा, बैभवको छुरी चल्यो ; मानवता बिक्षिप्त, आहत र लाचार छ । रचना: यज्ञ प्रसाद गिरी आनन्दबस्ती, ललितपुर मंसिर २२ गते, २०७१ साल

गजल जे'नि हुन्छ अपराधी, निडर भएपछी ; मानिएका गुण्डाहरु , लिडर भएपछी । (१) गुणस्तर कस्तो होला, पढाईको हजुर ! प्रमाण पत्र चोरी गर्ने, टिचर भएपछी । (२) नक्कली छन नागरिकता, राहदानी पनि ; राष्ट्रद्रोह सुस्त-सुस्त, गम्भिर भएपछी । (३) अराजकता सबैतिर, डढेलोझै भा'छ ; शासकहरु बेथितिका, शिर भएपछी । (४) मेल-जोल समझदारी, के खाएर हुन्थ्यो ; एउटा शेर अर्को , सवाशेर भएपछी । रचना: यज्ञ प्रसाद गिरी आनन्दबस्ती, ललितपुर मंसिर २२ गते, २०७१ साल

गजल ब्युझाउँन तिमीलाई, शंख-घण्ट बजाउँदै छु ; धुप-दीप नैबैध्य र, दुध-धारा गराउँदै छु । (१) मन्दिरमा बस्न पुग्यौ, रुष्ट हुदै हामीसंग ; तिम्रो मन दुखाउदैनौ, बिन्ति पनि चढाउदै छु । (२) भुल चुक भयो होला, दैव क्षमा गरी दिनु ; तिमीलाई बस्न मिल्ने , मन्मा ठाँउ बनाउँदै छु । (३) पाप कर्म हुन थाले, तिम्रै आँखा सामुन्नेमा ; भजनरुपी गजल यो, तिम्रो सामु गाँउदै छु । (४) बिष्णु, काली, गणपति, पशुपति जे भने'नि ; नेपालीको बुद्धी फिरोस, बारम्बार सुनाउदैछु । रचना: यज्ञ प्रसाद गिरी आनन्दबस्ती, ललितपुर मंसिर २० गते, २०७१ साल

गजल गर्न अझै बाँकी रह्यो, युद्ध आफैसित ; नबुझेरै बन्दै हिड्छौं क्रुध्द, आफैसित । (१) सबैतिर अशान्ति छ, शान्ति कतै छैन ; हुँदा-हुँदै बिर्सि दियौ , बुद्ध आफैसित । (२) किन बित्था अरुलाई, औला ठड्याउँने , जाँचौ मन छ कि छैन, शुद्ध आफैसित । (३) बेकार छ दुनियाको, दोष खोजी हिड्नु ; लुकाएर वासनाको , गिद्ध आफैसित । (४) अभिलाषा जिवनको, धन्य पार्ने भए; हुर्काउन सक्नु पर्छ , सिद्ध आफै सित । रचना: यज्ञ प्रसाद गिरी आनन्दबस्ती, ललितपुर मंसिर १८ गते, २०७१ साल

गजल लुटी आफ्नै सम्पन्नता, कंगाल तुल्याउँछौ ; जिन्दगीभर भर्मै-भ्रमको, पर्खाल ठड्याउँछौ । (१) समाजलाई चिरा पार्दै, पार्छौ टुक्का-टुक्रा; स्वार्थयुक्त राजनितिको, सञ्जाल फैलाउँछौ। (२) धनि-गरीब, ठुलो-सानो, जाती धर्म भन्दै ; समाजलाई फुटाएर , बबाल मचाउँछौ । (३) विकाशको मन्त्र जप्दै, विनाशतिर लाग्यौ; आफैलाई जाक्न आफै , खाडल बनाउँछौ । (४) मनभित्र द्रब्य लिप्सा , वासनाको भारी; अरु सामु अध्यात्मको बिगुल बजाउँछौ । (५) यो पाराले कहाँ हुन्छ ,उत्थान समाजको ? आउने पिढिलाई पनि, चण्डाल बनाउँछौ । रचना: यज्ञ प्रसाद गिरी आनन्दबस्ती, ललितपुर मंसिर १८ गते, २०७१ साल

गजल खन्दै छु बारी , तरकारी फलाउँनु छ ; गर्दै छु मेहनत , गरिबी भगाउँनु छ । (१) गर्दै एकिकृत राष्ट्रियता र वैभवलाई ; हरेक युवामा, स्वाभिमान जगाउँनु छ । (२) चिनौ देशको माटो र, हावा पानीलाई ; यही माटोमा , सुनै-सुन फलाउनु छ । (३) युरो,डलर , रुपियाँ, फल्छन् यै माटोमा; लुकेको सम्पदाको उपयोग बुझाउँनु छ । (४) निर्लज्ज अगुवाहरु, भष्ट्राचारमा लिप्त छन्; यिन्लाई कुकर्मको, सजाय सुनाउँनु छ । (५) लाजै नमानी भाषण गर्छन् , भतुवाहरु ; मञ्चमै चढी जुत्ताको, माला लगाउनु छ । रचना: यज्ञ प्रसाद गिरी आनन्दबस्ती, ललितपुर मंसिर १८ गते, २०७१ साल

गजल हेर्नु पर्दा टोपी खस्ने , महल बनाएछौ ; स्वेच्छाले कैदी बन्न, पर्खाल ठड्याएछौ । (१) जवानीमै कान तिम्रा, बाक्लिए कि कसो ? पर्खालमै कर्कस यन्त्र , खल्बल लगाएछौ । (२) कुकुरदेखि सावधान ! लेख्या पनि रै'छौ ; सत्य बोल्न आफैलाई , सबल बनाएछौ । (३) गुड्ने बाकस राख्या रै'छौ, बोल्ने डब्बा पनि; रातो-रात छिमेकमा, हलचल मच्चाएछौ । (४) सुन्छु आवत्-जावत् हुन्छ, अप्सराको पनि ; घर हैन अत्याकर्षक, पसल सजाएछौ । रचना: यज्ञ प्रसाद गिरी आनन्दबस्ती, ललितपुर मंसिर १८ गते, २०७१ साल